Naturalne piękno w buteleczce. Peptydy w walce o młodą skórę.

O peptydach i kosmetykach peptydowych mówi się z coraz większym entuzjazmem, a eksperci wróżą im świetlaną przyszłość w walce z dolegliwościami i zmianami związanymi z wiekiem. Oto czym jest ten składnik i czy warto na niego postawić.

Czym są peptydy?

Peptydy to związki białkowe, które podobnie jak białka zbudowane są z aminokwasów. O ile jednak białka zawierają setki aminokwasów, peptydy mają ich od 2 do 50, choć według niektórych gradacji za peptydy można uznać nawet związki zawierające do stu aminokwasów.

Ogólnie rzecz biorąc, terminologia w danym temacie może wydawać się nieco zagmatwana — w rzeczywistości wszystkie związki aminokwasów są peptydami, ale tradycyjnie te składające się z setek aminokwasów połączonych w wiele małych łańcuchów, nazywane są białkami lub proteinami. Natomiast te małe łańcuchy, składające się z jedynek lub dziesiątek aminokwasów, są tym, co mamy na myśli, gdy mówimy o peptydach.

Białka mają też inną nazwę — polipeptydy, które są polimerami złożonymi z wielu peptydów. Aby nie pogubić się w biochemicznym labiryncie, zadowolimy się najbardziej powszechnym podziałem — mówiąc o peptydach, mamy na myśli związki jedynek i dziesiątek aminokwasów.

Skąd o nich wiemy?

Istnienie peptydów odkrył w 1902 roku laureat Nagrody Nobla Emile Fischer. Kilka lat wcześniej zasugerował on, że między aminokwasami w białkach zachodzi szczególny rodzaj zależności — w chemii nazywa się to amidem, ale jego druga nazwa, zaproponowana przez Fischera, to peptyd. Gdyby nadmiernie uprościć, można tę relację porównać do magnesu lub zestawu konstrukcyjnego, w którym pewne części przylegają do innych. Powstały w ten sposób mały łańcuch części aminokwasów to peptyd, a łańcuchy te tworzą białka — taka była teza Fischera, którą wkrótce udowodnił, legitymizując tym samym termin „peptyd”.

Chemicy mają obecnie do dyspozycji dwa rodzaje peptydów. Naturalne powstają w wyniku hydrolizy, czyli reakcji chemicznej pomiędzy wodą a białkami, w wyniku której te ostatnie są rozbijane na hydrolizaty — pojedyncze aminokwasy lub na łańcuchy kilku aminokwasów, które nazywane są peptydami. Syntetyczne peptydy są składane z aminokwasów jak zestaw konstrukcyjny.

Jak działają peptydy i dlaczego są w ogóle potrzebne?

Peptydy są regulatorami aktywności komórek w całym organizmie, a komórki wytwarzają je samodzielnie, jednak z wiekiem proces ten spowalnia się lub zostaje zaburzony. Peptydy są zaangażowane we wszystko — od apetytu do libido, od możliwości szybkiego zasypiania do nastroju i wydajności.

Peptydy nazywane są „agentami informacji” — wiążą się z receptorami komórkowymi, które odbierają je jako sygnał i odpowiadają „żądanymi” zmianami. Ważne jest, aby zrozumieć, że nie każdy peptyd może wiązać się z każdym receptorem — proces ten można porównać do układania puzzli, w których tylko niektóre części pasują do siebie, natomiast peptydy oddziałują wyłącznie z receptorami, które do siebie pasują. W organizmie człowieka występują różne rodzaje peptydów i w różnych szkołach naukowych są one nieco inaczej grupowane, ale zazwyczaj główne z nich to:

• Hormonalne;
• Bioregulatory, które odpowiadają za procesy biochemiczne od apetytu do obrony immunologicznej;
• Neuropeptydy, które kontrolują i regulują procesy fizjologiczne. Należą do nich np. endorfiny, które regulują stan emocjonalny, mogą zmniejszać ból i wywoływać uczucie zadowolenia. Neuropeptydy regulują również pamięć, sen, chęć zdobycia pożywienia i wiele innych.

Peptydy są coraz bardziej popularne w kosmetologii — dlaczego? Które z nich są najbardziej skuteczne?

Peptydy m.in. aktywują zdolności naprawcze i regeneracyjne komórek skóry, zwiększają syntezę kolagenu, elastyny, glikozaminoglikanów (takich jak kwas hialuronowy) i innych ważnych elementów wpływających na młodość i zdrowie skóry. Pomagają również neutralizować wolne rodniki, wyciszają procesy zapalne i stymulują odporność skóry. Liczba peptydów dostępnych obecnie dla chemików już dawno przekroczyła tysiąc, ale nie wszystkie są wykorzystywane w kosmetologii. Najbardziej popularne w branży kosmetycznej są następujące rodzaje peptydów:

• Peptydy sygnałowe, które działają stymulująco na komórki skóry, aktywując produkcję substancji strukturalnych, takich jak elastyna;
• Stabilizatory, które odbudowują skórę, która cierpi z powodu nadmiernej ekspozycji na promienie UV, palenia papierosów i innych czynników stresowych;
• Immunologiczne, czyli takie, które wzmacniają odporność skóry i dbają o jej „działanie”;
• Stymulanty, które utrzymują granicę między warstwą rogową a skórą właściwą poprzez syntezę kolagenu, uszczelnienie skóry i likwidację nadwrażliwości;
• Środki zwiotczające mięśnie, które zmniejszają ruchomość mięśni mimicznych twarzy, zapobiegając w ten sposób powstawaniu nowych zmarszczek. Efekt ten jest czasami określany jako botulinowy ze względu na podobieństwo do działania zastrzyków botoksu;
• Przebudowujące, czyli wznawiające „prawidłowe” procesy składania włókien kolagenowych oraz poprawiające jędrność i elastyczność.

Najwyraźniej peptydy naprawdę mają świetlaną przyszłość, a wraz z nimi my wszyscy — zapobieganie nowotworom i demencji, usunięcie z porządku dziennego batalii pro- i antyszczepionkowej, a przy tym przywrócenie młodego wyglądu. Jest mało prawdopodobne, aby popularność maleńkich łańcuchów aminokwasów zdolnych do tego można byłoby przypisać banalnemu patosowi.