Czy zastanawialiście się kiedyś, ile plastiku zużywamy w codziennym życiu? Jeszcze 60 lat temu nasi rodzice i dziadkowie radzili sobie bez niego, ale dziś trudno sobie wyobrazić naszą codzienność bez plastikowych produktów, bo połowa tego, czego używamy na co dzień, jest wykonana z plastiku.
Produkcja odpadów z tworzyw sztucznych wynosi około 9 miliardów ton rocznie, a liczba ta rośnie z każdym rokiem. Z tego mniej niż 10% jest poddawane recyklingowi, mniej więcej taka sama ilość jest spalana, a reszta trafia do środowiska. Głównym „magazynem” plastikowych odpadów są światowe oceany — na Atlantyku, Pacyfiku i Oceanie Indyjskim znajdują się całe wyspy śmieci.
W związku z tym wiele krajów ogranicza produkcję wyrobów z tworzyw sztucznych. W 2018 roku Nowozelandczycy podpisali petycję o zakazie używania plastikowych toreb, plastikowe słomki są zakazane na Hawajach i w niektórych stanach USA. Od 2021 roku w całej Europie zostanie wprowadzony zakaz produkcji i używania jednorazowych kubków, talerzy i słomek. W Indiach, Korei i Sri Lance uchwalane są ustawy ograniczające obrót jednorazowymi zastawami stołowymi. Nawet w Afryce za produkcję wyrobów z tworzyw sztucznych grozi kara więzienia.
Co jest powodem tak aktywnej walki z produkcją plastiku? Co sprawia, że kubki jednorazowe są tak niebezpieczne? Odpowiedzią na te pytania jest charakter jego rozkładu.
Spis Treści
Jak długo trwa rozkład plastiku?
Przeciętnie rozkład plastiku trwa od 80 do 600 lat. Rozkład kubka do kawy potrwa około 50 lat, torebek i rurek — od 100 do 200 lat, a plastikowych butelek — do 200 lat. Butelki z etykietą PET (np. butelki po mleku) wytrzymują do 100 lat. Oprócz długiego czasu rozkładu różne rodzaje plastiku zawierają toksyczne związki, które uwalniają się do środowiska.
Dlaczego tworzywa sztuczne tak długo się rozkładają?
Sekret długowieczności tworzyw sztucznych tkwi w ich produkcji — większość tworzyw sztucznych powstaje w wyniku polimeryzacji związków pochodzących z gazu ziemnego, węgla i ropy naftowej. W celu uzyskania pożądanych właściwości dodaje się dodatki takie jak kwasy, zasady, związki palne, barwniki i tym podobne.
Oczywiście produkty z plastiku zużywają się z czasem — torby rozrywają się po kilku użyciach, plastikowe butelki pękają, meble i naczynia jednorazowe stają się kruche i łatwo się łamią. Jednak nawet po przekształceniu w proszek — mikroplastik, do którego zalicza się również brokat, wypełniacze do pasty do zębów, chemię gospodarczą — materiał zachowuje swoją strukturę
Jedną z przyczyn długotrwałej degradacji tworzyw sztucznych jest brak naturalnych „recyklerów” — podczas gdy organiczne pozostałości służą jako pokarm dla bakterii, związki syntetyczne ulegają degradacji jedynie mechanicznie (poprzez tarcie, rozrywanie), chemicznie (poprzez interakcję ze składnikami aktywnymi, choć większość wyrobów z tworzyw sztucznych jest dość obojętna), termicznie (spalanie, parowanie) oraz poprzez promieniowanie ultrafioletowe.
Wpływ zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi na człowieka
Oprócz problemów globalnych (ekonomicznych, środowiskowych) spowodowanych niezrównoważonym stosowaniem tworzyw sztucznych, istnieją również problemy lokalne.
Dotyczy to nie tylko śmieci, ale także codziennego życia. Nie mniej groźne jest stosowanie słabej jakości plastiku z zanieczyszczeniami. Zdarzają się przypadki zatruć u dzieci, które bawiły się zabawkami wykonanymi z toksycznych materiałów. Wiadomo również, że wielokrotne używanie jednorazowych zastaw stołowych i plastikowych butelek powoduje raka. Zanieczyszczenia w chemii gospodarczej i kosmetykach, opakowaniach z tworzyw sztucznych mogą powodować reakcje alergiczne, zapalenie skóry
Podczas świąt ludzie często palą plastikowe pojemniki — butelki i szklanki — lub wyrzucają je w pobliżu. W upalne dni takie wysypiska w pobliżu terenów rekreacyjnych są źródłem nie tylko nieprzyjemnych zapachów, ale także toksycznych oparów. Razem, zamiast relaksu na łonie natury, całe rodziny mają szansę trafić do szpitala z zatruciem.
Negatywny wpływ plastiku na planetę i ludzi jest trudny do przecenienia, ale można go ograniczyć poprzez mądre i odpowiedzialne korzystanie z dostępnych zasobów. Na przykład eko torby i worki na owoce i warzywa zmniejszają liczbę worków zarówno w domu, jak i przy wywozie śmieci. Używanie na piknikach naczyń kuchennych wielokrotnego użytku lub wykonanych z naturalnych surowców jest nie tylko ekologiczne, ale i bardziej estetyczne. Sortowanie odpadów i recykling wyrobów z tworzyw sztucznych poprawia stan środowiska.
Biorąc pod uwagę, że obejrzenie jednego filmu w streamingu internetowym zużywa tyle co2 co przejazd 50 km autem (przeciętnie, przyjmując usrednione wartości zużytego paliwa na trasę i przeciętną ilość switchy do end usera) to nie wiem czy przejście na elektronikę tak się przysłuży planecie. Do tego kwestia praw autorskich – do ebooka ma się licencję, która wcale nie musi działać gdy zmieni się sprzęt, z egzemplarzem powiązana jest własność i wyczerpanie praw do egzemplarza a więc prawo do dalszej odsprzedaży nawet po wielu latach